บทที่ 8
เก้าลักษณะ
ซุนวูกล่าวว่า
1. แม้จะรู้ภูมิประเทศ ก็จักมิได้ประโยชน์จากพื้นที่ผู้รู้การศึกจึงควร
รู้แจ้งในพื้นที่ 9 ลักษณะ
พื้นที่สะดวก รวมกับพันธมิตร
พื้นที่คับขัน เตรียมให้พร้อม
พื้นที่ตาย ต้องสู้ตาย
พื้นที่ป้องกัน ไม่ควรยึด
พื้นที่สั้นอันตราย ไม่ควรเดินตาม
พื้นที่ไม่สำคัญ ไม่ควรตี
พื้นที่โดดเดี่ยวชวนให้ตี ไม่ควรตี
พื้นที่กันดาร อย่าหยุดทัพ
พื้นที่โอบล้อม ใช้กลยุทธ์
เส้นทางบางสายไม่ผ่าน กองทัพบางกองไม่ตี หัวเมืองบางเมืองไม่บุก ชัยภูมิบางแห่งไม่ชิง โองการบางอย่างไม่รับ
2. แม่ทัพต้องเชี่ยวชาญการปรับตัวให้ได้เปรียบ
3. วางแผนพึงสร้างสรรค์ พึงปรับตัวตามเงื่อนไขแห่งโอกาสและ
อุปสรรค อาจใช้วิธีต่าง ๆ แต่ได้ผลอย่างเดียวกัน ปัญหาอาจแตกต่างแต่
เราต้องหาทางออกได้เสมอ แก้ไขปัญหาอย่างพลิกแพลง
4. อย่าหวังข้าศึกไม่ตี เราพึงเตรียมพร้อม ทำให้มิอาจโจมตี
5. แม่ทัพต้องมองปัญหารอบด้านใคร่ครวญทั้งผลดีผลเสียจึงจะ
สามารถเสาะหาผลประโยชน์ หลีกเลี่ยงอันตราย ป้องกันไว้ล่วงหน้าได้
เวลาได้เปรียบต้องใคร่ครวญปัจจัยลบ
เวลาเสียเปรียบต้องใคร่ครวญปัจจัยบวก
เวลาประสงค์ให้ข้าศึกสงบ จงขู่ให้กลัว
เวลาประสงค์จะชนะข้าศึก
จงยอมเสียเปรียบเล็กน้อย
6. จุดอ่อนอันตราย 5 ประการ ของแม่ทัพ
สู้ตายอาจถูกฆ่า
กลัวตายอาจถูกจับ
ฉุนเฉียวอาจถูกยั่ว
หยิ่งอาจถูกหยาม
รักราษฎร์ อาจถูกกวน
ซุนวูสอนเล่นดัมมี่ว่า
บทที่ 8
การปรับแผนกลยุทธ์
ในบทนี้ ซุนวู
เน้นที่ผู้เล่นต้องรู้สภาพการรบหรือไพ่กองทิ้งลักษณะต่าง ๆ ที่เปลี่ยนแปลงไปหลายรูปแบบ ถึงแม้ว่าคุณจะรู้ไพ่ในกองทิ้งเป็นของใครแต่ก็ไม่อาจได้ประโยชน์จากไพ่เหล่านั้น
ถ้าคุณไม่รู้จังหวะไพ่ในการเกิดคุณก็ไม่มีโอกาสได้รับชัยชนะ ดังนั้นการเล่นไพ่ในกองทิ้งให้ถูกต้อง คุณต้องสามารถปรับเปลี่ยนยุทธวิธีการเกิดไพ่ตามสถานการณ์ได้โดยวิเคราะห์ผลดีผลเสียให้รอบด้าน
และต้องเตรียมไพ่กันไว้ให้พร้อมเพื่อไม่ให้โอกาสขาอื่นเกิดได้
สุดท้ายเขาแสดงถึงจุดอ่อนของผู้เล่น
5 ประการที่ทำให้การเล่นเสียหาย พึงระวัง
ซุนวูกล่าวว่าผู้เล่นที่เชี่ยวชาญต้องรู้ว่าสถานการณ์ไพ่ในมือเป็นอย่างไร สถานการณ์ไพ่ในกองทิ้งมีลักษณะอย่างไรและสถานการณ์ไพ่ขาอื่นเป็นอย่างไรจึงจะสามารถวางแผนการเล่นให้บรรลุตามเป้าหมายและวัตถุประสงค์ที่กำหนดนั้น เขาเห็นว่าการเล่นต้องปรับแผนไปตามสภาพของไพ่ในกองทิ้งเพื่อให้เกิดความได้เปรียบโดยอาศัยจังหวะในการเก็บไพ่หรือไม่เก็บไพ่และถ้าเก็บไม่ถูกต้องจะมีผลเป็นอย่างไร
ซุนวูแนะนำการเก็บไพ่ในสถานการณ์ที่ต่างกันไว้ดังนี้
ไพ่ตีปี้มาเกิดประโยชน์ ให้เก็บเข้าชุด
ไพ่ใหม่ เก็บมาแล้วให้ระวัง
ไพ่ไม่มีเกิด ต้องเล่นมืด
ไพ่ตัวกันสเปโตให้อยู่อย่างนั้น ไม่เก็บออก
ไพ่กองทิ้งมีน้อยมีโอกาสน็อก ไม่ตีปี้ใกล้
ไพ่ไม่เข้าพวกในมือ ไม่เก็บ ไร้ประโยชน์
ไพ่มีสเปโต ไม่เก็บเสี่ยงโง่
ไพ่ไม่มีซ้ำหน้า ให้จั่ว
ไพ่เก็บแล้วมีชุดอ่อย ให้เก็บ
ซุนวูเตือนว่าอย่าหวังว่าขาอื่นจะไม่เกิด คุณควรตีกันไม่ให้เกิดได้ง่าย และป้องกันไม่ให้ตีโง่เขาได้ เขาให้ข้อคิดว่า ผู้เล่นที่ฉลาดจะต้องมองปัญหารอบด้าน ในสถานการณ์ที่เป็นประโยชน์จะต้องมองในด้านอันตรายที่แฝงอยู่ในประโยชน์ ในเงื่อนไขที่เป็นอันตรายจะต้องมองเห็นด้านที่เป็นประโยชน์
ต้องใคร่ครวญทั้งผลดีผลเสียจึงจะสามารถเสาะหาผลประโยชน์ หลีกเลี่ยงอันตราย ป้องกันภัยไว้ล่วงหน้าได้ เวลาที่ชนะให้คิดถึงเหตุที่แพ้จึงจะชนะ เวลาแพ้ให้คิดถึงเหตุที่ชนะจึงจะพบทางออก ถ้าต้องการให้ขาบนคิดหนัก จงขู่ให้กลัว ถ้าต้องการให้ขาบนตีตาม จงหลอกล่อ ถ้าต้องการจะชนะ จงยอมลงทุนบ้าง
สุดท้ายซุนวูเตือนผู้เล่นให้เห็นถึงจุดอ่อนของตัวเอง 5 ข้อ ได้แก่
1. ความกล้ามากไป เสี่ยงตีโง่ อาจถูกน็อก
2. ความกลัวเกินไป ฉีกชุดตี
อาจเสียไพ่
3. ความโมโหเกินไป ตีไม่ระวัง อาจถูกหลอก
4. ความหยิ่งเกินไป ไม่อยากเกิด
อาจไม่ได้เกิด
5. ความหวงเกินไป กลัวแข่งแต้ม อาจตีโง่
จุดอ่อนทั้ง 5 ข้อนี้ถือว่าเป็นสาเหตุร้ายแรงที่ทำให้เกิดความเสียหายต่อไพ่และนำมาซึ่งความพ่ายแพ้ของผู้เล่นดังนั้นผู้เล่นจึงต้องให้ความสำคัญและพิจารณาในเรื่องเหล่านี้อย่างจริงจัง การแก้ไขจุดอ่อน ของตัวเองสามารถทำได้ด้วยตัวคุณเองด้วยการปรับเปลี่ยนพฤติกรรมเสี่ยงนั้น เช่นหากกล้ามากเกินไปให้คิดถึงอันตรายที่จะตามมา หากกลัวมากเกินไปให้คิดถึงความสำเร็จที่อยู่ข้างหน้า หากโมโหให้หยุดและใช้สติ หากหยิ่งเกินไปให้ยอมรับสภาพความเป็นจริงและหากหวงเกินไปให้เสียสละบ้างเพื่อรักษาเป้าหมายสำคัญ ซุนวูเตือนอีกว่ากลยุทธ์ที่สรรหามาจะเป็นเลิศขนาดไหนก็ไร้ความหมายหากตัวคนเดินกลยุทธ์ขาดวิจารณญาณที่ดี